Uczniowie „Kościuszki” w Powstaniu Warszawskim.

• 
• 

Powstanie Warszawskie było największą bitwą stoczoną przez Wojsko Polskie w czasie II wojny światowej, a w jej wyniku zginęło ponad 10 tys. powstańców, a około 7 tys. zaginęło. Znaczne straty ponieśli również Niemcy – zabitych zostało około 10 tys. żołnierzy, zaginęło około 6 tys., wojska niemieckie straciły 300 czołgów, dział i samochodów pancernych.

Jest faktem bezspornym, że Powstanie nie osiągnęło celów ani wojskowych, ani politycznych, ale dla kolejnych pokoleń Polaków stało się symbolem męstwa i determinacji w walce o niepodległość.
Jego ocena jest niezwykle trudna i od końca wojny, aż do dnia dzisiejszego historycy, i nie tylko oni, spierają się, czy powstanie miało jakikolwiek sens?
Gdyby jednak kierować się tym tokiem rozumowania, należałoby przyjąć tezę, że uciemiężony naród musi pokornie spuścić głowę i poddać się dobrowolnej eksterminacji. Wówczas żaden z niepodległościowych zrywów nie miałby sensu – w niwecz należałoby obrócić trud i znój powstańców styczniowych i listopadowych. W ten sam sposób należałoby odnieść się do wydarzeń z historii najnowszej: po co komu był Poznański Czerwiec, Marzec ’68, czy wydarzenia z Radomia i Ursusa w 1976 roku? Żadne z nich nie przyniosło przecież wyraźnych korzyści, widocznych po kilku miesiącach, los społeczeństwa w ich wyniku się nie odmienił. Jednakże każdy taki zryw to cegiełka w murze walki o wolność. I taką właśnie cegiełką (a raczej cegłą) było Powstanie Warszawskie.
Ciężko nam oceniać rolę Powstania, zawsze znajdą się jego zwolennicy, jak i zaciekli oskarżyciele. Większość z nas nie była naocznymi świadkami tej historii, jej przebieg znamy jedynie z książek. Wszystkich tych, którzy uważają, że Powstanie było bezsensowną walką, doprowadzającą Warszawę do ruiny, należy odesłać bezpośrednio do walczących w sierpniu i wrześniu 1944 r. na barykadach stolicy. To oni powiedzą nam prawdę o tych wydarzeniach.
Zapytać należy tych, którzy w gruzach lub pośpiesznie przygotowywanych masowych grobach szukali ciał swoich najbliższych, którzy na własne oczy widzieli egzekucje, śmierć towarzyszy broni, szczątki ciał rozrywane wybuchami bomb, którzy kładli każdego dnia na szali swoje życie, a którym przyświecał tylko jeden cel: Wolność!
Na tak sformułowane pytanie w przytłaczającej większości powiedzą, że było warto. A jeśli tak, to spory (powstanie potrzebne, czy też nie?) i historyczne dywagacje nie mają wówczas żadnego znaczenia.
Wśród uczestników powstania znajdujemy także postacie ściśle związane ze Szkołą – czy to jako jej absolwentów czy też uczniów Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w roku 1939.
Wielu spośród nich zginęło, innym udało się przeżyć. Niech te krótkie notki o ich wkładzie w ten potężny zryw niepodległościowy będą formą przywrócenia należnego im miejsca w naszej zbiorowej pamięci.

 

 

 

 

 

Zbigniew Ścibor – Rylski, pseudonim „Stanisław”, „Motyl” – urodził się 10 marca 1917 r. w Browkach koło Kijowa. Rodzina repatriowała się do Polski w 1920 r. Do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im Tadeusza Kościuszki w Kaliszu uczęszczał w latach 1935-1937, uzyskując świadectwo dojrzałości. 1 września 1937 r. wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Warszawie, do grupy technicznej. Szkolenie ukończył w 1939 r. i otrzymał przydział do 1. Pułku Lotniczego w Warszawie, z którym we wrześniu 1939 r. wyruszył na wojnę jako podporucznik. Po rozbiciu macierzystej jednostki pozostała część żołnierzy weszła w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Zbigniew Ścibor-Rylski znalazł się w batalionie „Olek”, w składzie którego brał udział w walkach pod Mrozami, Łęczną i Kockiem. Po rozbiciu grupy gen. Klebeerga 6 października 1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej i został internowany w Stalagu II D w Stargardzie Szczecińskim, skąd 1 lipca 1940 r. uciekł i po licznych perypetiach oraz przygodach dotarł we wrześniu do Warszawy. Po ucieczce z niewoli niezwłocznie wstąpił do ZWZ, gdzie zajmował się przygotowaniem miejsc oraz odbiorem zrzutów. W czerwcu 1943 r. (przyjmuje wtedy pseudonim „Motyl”) oddelegowano go do Kowla w celu przygotowania nowych miejsc na przyszłe zrzuty. W styczniu 1944 r. został włączony w skład 27. Wołyńskiej Dywizja Piechoty AK i objął stanowisko dowódcy 1 kompanii w batalionie „Sokoła” (Michał Fijałka) oraz mianowany na stopień porucznika. Przeszedł z dywizją cały szlak bojowy - za obronę Sztunia i wzięcie do niewoli 80. jeńców niemieckich oraz zdobycie 11 wozów taborowych, z bronią, amunicją i żywnością, dowódca Dywizji przedstawił por. Ścibor - Rylskiego do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari. Natomiast za męstwo i całokształt służby w Dywizji otrzymał Krzyż Walecznych.
21 lipca 1944 r. został wezwany do Warszawy i tuż przed wybuchem powstania włączony do batalionu „Czata 49”, obejmując dowództwo kompanii „Motyl” (nazwa utworzona od pseudonimu dowódcy).
1 sierpnia, na rozkaz ppłk „Radosława”, oddział por. „Motyla” wziął udział w natarciu baonu „Miotła” na gmach Państwowego Monopolu Tytoniowego przy ul. Dzielnej. Porucznik Ścibor-Rylski dowodził słynnym „desantem kanałowym”, który miał umożliwić w nocy z 30/31 sierpnia przebicie się oddziałów powstańczych ze Starówki do Śródmieścia.
We wrześniu 1944 dowodził połączonymi siłami załogi czerniakowskiej złożonej z żołnierzy AK, AL i „berlingowców”. Przeszedł cały szlak bojowy Zgrupowania „Radosław” prowadzący z Woli przez Muranów, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków, Mokotów i znowu Śródmieście. W czasie powstania otrzymał awans do stopnia kapitana. Za wykazane bohaterstwo i poświęcenie w walkach podczas powstania, szczególnie na Czerniakowie, został przedstawiony do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari po raz drugi. Po raz drugi został odznaczony Krzyżem Walecznych. 2 października 1944 r. został awansowany do stopnia majora. Przed kapitulacją, na ostatniej odprawie z płk. „Radosławem” (Jan Mazurkiewicz) został wyznaczony do wyjścia z ludnością cywilną i powrotu do działalności konspiracyjnej.
Z grupą kilkunastu oficerów zgrupowania zdobył ubrania cywilne i wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Początkowo został osadzony w obozie przejściowym w Pruszkowie (Dulag 121), z którego po kilku dniach uciekł do Łowicza. Po ucieczce kontynuował działalność konspiracyjną do maja 1945, po czym, za aprobatą „Radosława”, przeniósł się do Poznania, gdzie mieszkał i pracował pod zmienionym nazwiskiem, unikając represji i prześladowań ze strony organów bezpieczeństwa.
Poza pracą zawodową chętnie poświęcał się działalności społecznej. Był współzałożycielem i organizatorem Związku Powstańców Warszawskich - pełnił funkcję prezesa tej organizacji do roku 2018. Ponadto był członkiem m.in : Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Rady Programowej Muzeum Powstania Warszawskiego.
Za swoją działalność okupacyjną i pracę w okresie powojennym był wielokrotnie nagradzany i odznaczany w tym między innymi: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1944), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Wojny obronnej 1939 r., Medalem za Warszawę.
7 maja 2005 r. Zbigniew Ścibor – Rylski został awansowany do stopnia generała brygady. Zmarł 3 sierpnia 2018 r. w Warszawie.

 

 

 

 

Janusz Witold Prądzyński, pseudonim „Trzy”, „Dziewięć”, „Janek”, „Janek Paschalski” - urodził się 29 listopada 1911 r. w Kaliszu, gdzie w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w roku 1930 otrzymał świadectwo dojrzałości. W 1934 roku ukończył studia w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Podporucznik rezerwy kawalerii ze starszeństwem od 1.01. 1937 r.
Uczestnik kampanii wrześniowej, 21 września dostał się do niewoli bolszewickiej, jednak już 22 wrze¬śnia zdołał z niej zbiec. Przez Rumunię, Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji i skierowany został do 10 Brygady Kawalerii Pancer¬nej. Po kapitulacji Francji przedostał się do Wielkiej. Po zgłoszeniu się do służby w kraju przeszedł Oficerski Kurs Doskona¬lący Administracji Wojskowej i został zaprzysiężony 29 grudnia 1942 r. w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza jako spe¬cjalista wywiadu i awansowany do stopnia porucznika.
W nocy z 13/14 marca 1943 r. został zrzucony do kraju jako „cichociemny”. Po aklimatyzacji w Warszawie, w kwietniu 1943 r. został przydzielony do Oddziału II Komendy Głównej AK jako in¬spektor sieci wywiadowczej ekspozytury „Lombard". W Powstaniu Warszawskim walczył w Śródmieściu i pełnił funk¬cję I adiutanta dowódcy zgrupowania „Golski”, a po kapitulacji wyszedł z miasta z lud¬nością cywilną i od października 1944 r. do stycznia 1945 r. pracował w Oddziale II Komendy Głównej AK. 21 września 1944 r. został awansowany do stopnia rotmistrza. Po wojnie pracował jako dziennikarz. Zmarł 31 marca 1963 r. w Płocku. Odznaczony 4-krotnie Krzy¬żem Walecznych i 3-krotnie Medalem Wojska.

 

 

 

 

 

 

Aleksander Tomankiewicz, pseudonim „Atom” – urodził się 24.11.1895 r. Absolwent Szkoły Handlowej, „zarzewiak”, jeden z twórców kaliskiego skautingu. Żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny 1920 r., harcmistrz.
Porucznik rezerwy (starszeństwo od 1.06.1919), mobilizacyjnie przydzielony do 29. Pułku Strzelców kaniowskich w Kaliszu. W latach 1929 – 1933 Komendant Hufca Kaliskiego. Uczestnik powstania( brak informacji o przydziale), ranny w Śródmieściu w dniu 6 sierpnia 1944 r., zmarł w punkcie sanitarnym przy ulicy Lwowskiej 12. Został pochowany przy ulicy Śniadeckich 17.

 

 

 

 

 

 

Józef Paroński, pseudonim „Chewrolet”, urodził się 24 stycznia 1907 r. w Złoczewie. Absolwent Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, gdzie w 1926 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Oficer służby stałej, inżynier saper w 2 batalionie mostów kolejowych. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. kapitan, dowódca 11 kompanii mostów kolejowych w ramach 2. Batalionu Mostów Kolejowych. 27 września dostał się do niewoli sowieckiej, w czasie transportu udało mu się uciec i przedostać do Warszawy. Od listopada 1939 r. w konspiracji, m.in. od stycznia 1943 r. do lipca 1944 r. w Kierownictwie Dywersji (Kedyw) Okręgu Warszawskiego AK. W momencie wybuchu powstania warszawskiego pełnił funkcję szefa saperów Komendy Miasta w Warszawskim Okręgu AK. Znaczącą rolę odegrał w zdobyciu budynku warszawskiej PAST-y , gdzie 20 sierpnia 1944 r. sam zakładał ładunki wybuchowe. Po kapitulacji wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną i uciekł z transportu. Po zakończeniu wojny pracował jako inżynier w Biurze Odbudowy Stolicy. Major Wojska Polskiego, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zmarł w Warszawie 15 października 1970 r.

 

 

Powstańcy z oddziału minerskiego kompanii „Koszty” na bazarze Pociejów od strony ulicy Zielnej, w drodze do akcji na PAST-ę. Minerka Barbara Bańkowska „Dorota” niesie ładunek wybuchowy i lont, za nią kapitan Józef Paroński „Chevrolet”.

 

 

 

 

 

Zygmunt Kapitaniak, pseudonim „Bronisław” - urodził się 28 marca 1905 w Zawodziu koło Kalisza, absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki z 1923 r. W 1930 r. ukończył Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W czasie okupacji mieszkał w Warszawie i do listopada 1942 r. był sędzią okręgowym śledczym, następnie prowadził kancelarię adwokacką.
W strukturach konspiracyjnych Związku Walki Zbrojnej działał od 1941 r., Kierował referatem „C-2” w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ – AK.
W czasie Powstania Warszawskiego pełnił funkcje redaktora prasy powstańczej. Po kapitulacji Powstania opuścił miasto wraz z ludnością cywilną. Od 4 października 1944 r. działał początkowo jako zastępca, a potem jako szef Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK w Krakowie. Rozkazem Dowódcy AK z 1 stycznia 1945 r. mianowany został podporucznikiem czasu wojny.
W kwietniu 1945 r. został prezesem Zarządu Głównego Zjednoczenia Demokratycznego i jednocześnie członkiem Rady Jedności Narodowej. W okresie powojennym był m.in. sędzią Sądu Najwyższego oraz aktywnym działaczem Stronnictwa Demokratycznego Zmarł 16 czerwca 1971 r. w Warszawie. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

 

 

 

 

 

Stanisław Iwankiewicz, pseudonim „Jacek” - urodził się 24 listopada 1920 r. w Kaliszu. W 1937 r. zdał tzw. „małą maturę” w Gimnazjum Humanistycznym im. Adama Asnyka w Kaliszu, a w 1939 r. maturę po ukończeniu Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. 20 sierpnia 1939 r. rozpoczął służbę wojskową w Szkole Podchorążych Sanitarnych Zawodowych w Warszawie (po zdaniu egzaminu konkursowego). W kampanii wrześniowej r. brał udział wraz ze 104 Szpitalem Polowym. 18 września został internowany przez Armię Czerwoną, następnego dnia udało mu się szczęśliwie zbiec z transportu kolejowego, po czym powrócił do Kalisza. W czasie okupacji był współorganizatorem grupy konspiracyjnej ZWZ-AK "OSINIACY". Zagrożony aresztowaniem, w marcu 1944 r. uciekł z Kalisza do Warszawy. Pod przybranym nazwiskiem – Stanisław Kowalski - walczył w powstaniu warszawskim, głównie w Śródmieściu, jako żołnierz plutonu łączności w stopniu kaprala podchorążego, w Zgrupowaniu „Krybar”, a następnie w Zgrupowaniu „Sławbor”. Wraz z drużyną budował m.in. biegnące w kanałach pod pozycjami niemieckimi linie telefoniczne łączące Śródmieście z Mokotowem. Po upadku powstaniu zgłosił się do szefa Służby Zdrowia KG AK płk. dr Leona Strehla, który powierzył mu szefostwo kancelarii organizującego się szpitala, z którym pojechał do obozu jenieckiego w Zeithain koło Drezna. W uznaniu zasług bojowych został odznaczony Krzyżem Walecznych i przedstawiony do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari. Odznaczenie ostatecznie zweryfikowano i wręczono w 1973 r.
W 1945 r. rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim we Akademii medycznej Wrocławiu, które ukończył w 1951 r. Był jednym z najwybitniejszych specjalistów w dziedzinie otolaryngologii - profesorem nadzwyczajnym został w 1970 r., a profesorem zwyczajnym w 1977. W latach 1969-1972 był prorektorem ds. nauki, a w latach 1972-1978 rektorem Akademii Medycznej we Wrocławiu. Był podpułkownikiem WP w stanie spoczynku. Honorowy Obywatel Miasta Kalisza.
Zmarł 15 grudnia 2012 r. we Wrocławiu.

 

 

 

 

 

Marian Chwilczyński - urodził się 6 września 1916 r. w Kaliszu, gdzie w 1935 r. uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum im. T. Kościuszki. Działacz harcerski, podharcmistrz. We wrześniu 1935 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku – Święcenia kapłańskie otrzymał we wrześniu 1941 r. w Katedrze Warszawskiej. W czasie okupacji był kapelanem szpitali warszawskich oraz prefektem w tajnym nauczaniu. Aktywny w czasie powstania warszawskiego jako kapelan oddziałów powstańczych. Wchodzi również w skład personelu Szpitala Wolskiego przy ul. Płockiej – w czasie krwawej likwidacji Szpitala jako jedyny uchodzi z życiem z rąk SS–manów, przebrany za zakonnicę. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie prześladowany przez organa bezpieczeństwa, aresztowany w 1953 r. i skazany w 1955 r. na 5 lat więzienia za „przygotowania do obalenia przemocą ustroju PRL”. W latach 1965 – 1985 proboszcz kolegiaty kaliskiej p.w. Św. Józefa. Zmarł w 1987 r.

 

 

 

 

 

 

Józef Kożuchowski, pseudonim „Dzik”, urodził się 1 grudnia 1906 r. w Warszawie (w materiałach rodzinnych podawane jest jako miejsce urodzenia Turek) . Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1925. W powstaniu walczył w stopniu podporucznika na Pradze jako dowódca plutonu i zastępca dowódcy 654. Zgrupowania w VI Obwodzie Praga Okręgu Warszawa AK. Poległ w walce 1 sierpnia 1944 r. w trakcie zdobywania silnie ufortyfikowanego folwarku „Agril” na Targówku. Pośmiertnie odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari.

 

 

 

 

 

Leon Szrajer, pseudonim „Ludwik”, urodził się 25 września 1903 r. w Kaliszu. Walczył jako ochotnik w wojnie z bolszewikami w 1920 r. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki z roku 1921. W konspiracji główny magazynier szefostwa służby uzbrojenia Komendy Głównej AK. W powstaniu warszawskim walczył na Woli i Starym mieście w stopniu porucznika jako dowódca 2 kompani w ramach zgrupowania „Leśnik”. Poległ 9 sierpnia 1944 r. na Muranowie (według informacji zawartych w książce Juliusza Kuleszy "W murach PWPW" został zabity przez snajpera w rejonie Ogrodu Krasińskich). Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Pochowany na Powązkach w Warszawie.
Wnuk Jakuba Fingerhuta, założyciela Fabryka Lalek i Zabawek Szrajer & Fingerhut (później pod nazwą Fabryka Lalek i Zabawek Adama Szrajera) działającej od 1884 roku w Kaliszu, przy ulicy Niecałej 2.

 

 

 

 

 

 

Apolinary Leśniewski, pseudonim „Maron” – urodził się w 1891 r. we Wróblewie. Absolwent Szkoły Handlowej z roku 1911, członek „Zarzewia”, współorganizator kaliskiego skautingu. Studiował medycynę i nauki przyrodnicze we Lwowie i Warszawie a następnie w Seminarium Duchownym we Włocławku. Święcenia kapłańskie przyjął w 1920 r. W czasie okupacji był kapelanem wojskowym, major AK .W czasie powstania pełnił funkcję kapelana w ramach Służby Duszpasterskiej Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Po wojnie proboszcz sieradzkiej fary, ksiądz infułat. Po wojnie prześladowany przez organa bezpieczeństwa i skazany na 2 lata więzienia za „działalność antypaństwową”. Zmarł 5 listopada 1984 r.
16 lipca 2016 odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za pielęgnowanie tożsamości kulturowej Polaków.

 

 

 

 

 

Henryk Wyganowski, pseudonim „Afr” - urodził się 8 sierpnia 1904 r. w Kaliszu. Absolwent Gimnazjum im. T. Kościuszki w Kaliszu z 1923 r. Działacz harcerski. W czasie kampanii wrześniowej, jako podporucznik rezerwy, przeszedł szlak bojowy wraz z macierzystym 29. Pułkiem Strzelców Kaniowskich. Po kapitulacji unika niewoli i działa w ruchu oporu. Był instruktorem w Szkoły Podchorążych „Agricola” w Centrum Wyszkolenia Wojskowego Szarych Szeregów.
W powstaniu warszawskim walczył w stopniu porucznika jako dowódca plutonu w kompanii szturmowej „Witold”, w szeregach batalionu „Wigry”, który wchodził w skład zgrupowania „Sosna-Róg”. Przeszedł cały szlak bojowy od Woli, poprzez Stare Miasto, ewakuację kanałami do Śródmieścia i walki aż do kapitulacji. Po upadku powstania w niewoli niemieckiej w Stalagu XI-B Fallingbostel. Po wojnie powrócił do Kalisza – zmarł 26 lutego 1978 r.

 

 

 

 

 

Wojciech Indraszak, pseudonim „Jawor” - urodzony 14 marca 1922 roku w Kaliszu. Absolwent szkoły - w 1939 r. zdał tzw. „małą maturę” w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. W czasie kampanii wrześniowej uczestniczył m.in. w obronie Warszawy w składzie 21 Pułku Piechoty. Po powrocie do Kalisza rozpoczął działalność konspiracyjną w ZWZ. Zagrożony aresztowaniem przez Gestapo ucieka do Warszawy. Kontynuował działalność w konspiracji i ukończył Szkołę Podchorążych. W powstaniu warszawskim walczy jako kapral – podchorąży w składzie batalionu „Bełt” w Śródmieściu. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. Po wojnie mieszkał i pracował we Wrocławiu.

 

 

 

 

 

 

Jan Sroczyński, pseudonim „Głaz” – urodził się 26 lipca 1921 r. w Grzymiszewie. Absolwent Liceum im. T. Kościuszki z 1939 r. W latach 1940–1944 był członkiem Związku Walki Zbrojnej, później Armii Krajowej w Górze Kalwarii k. Warszawy. W powstaniu walczył w stopniu kaprala podchorążego w 1 kompanii batalionu „Krawiec” działającego w ramach Zgrupowania „Obroża” (Piaseczno, Wilanów, Lasy Chojnowskie).
Po wojnie, w 1949 r., ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (rozpoczęte na tajnym Uniwersytecie Poznańskim) – profesor doktor habilitowany nauk medycznych, specjalista chorób zawodowych, pracownik naukowy Śląskiej Akademii medycznej w Zabrzu. Był posłem na Sejm X kadencji (1989-1991). Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Zmarł 22.01.2005 w Zabrzu.

 

 

 

 

 

 

Włodzimierz Pietrzak, pseudonim „Balk”– urodził się 7 lipca 1913 r. w Warszawie. Absolwent Gimnazjum im. T. Kościuszki z 1931 r. Ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Poeta, prozaik i krytyk literacki. W okresie okupacji był redaktorem wielu pism i członkiem „Konfederacji Narodu”. W powstaniu walczył na Woli i Starym Mieście w plutonie „Mieczyków” w składzie batalionu „Czata 49” w ramach zgrupowania „Radosław” w stopniu kaprala podchorążego – awansowany do stopnia podporucznika na wniosek dowódcy batalionu.
22 sierpnia 1944 r. ugodzony w skroń odłamkiem granatu zmarł w godzinę po operacji przeprowadzonej w warunkach polowych. Został pochowany przez kapelana, o. Józefa Warszawskiego. Oprócz posługi kapłańskiej kapelan zadbał także o późniejszą identyfikację, przywiązując do ręki zmarłego buteleczkę, do której włożono kartę z nazwiskiem. Wobec tej śmierci proroczo brzmią słowa z wiersza Pietrzaka: Tędy jutro odejdę: „– może to już i czas – / tędy jutro odejdę, otulony chłodem, / ślad moich stóp zostanie na piasku gwiazd”. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

 

 

 

 

 

 

Stefan Śmigielski, pseudonim „Sielski”, urodził się 11 marca 1921 r. w Sosnowcu (powiat Będzin). Absolwent szkoły - w 1938 r. zdał tzw. "małą maturę" w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. W powstaniu warszawskim w stopniu kaprala podchorążego walczył na Starym Mieście w ramach Zgrupowania „Sosna-Róg”. Był żołnierzem 104. samodzielnej kompani Związku Syndykalistów Polskich, brał udział w krwawych walkach o zdobycie Pałacu Krasińskich, bojach o Katedrę św. Jana i Kanonię oraz Zamek Królewski. Odznaczony został Krzyżem Walecznych. Ciężko ranny 1 września, po upadku powstania dostał się do niewoli, jednakże uciekł z transportu do obozu. Po wojnie zdał egzamin dojrzałości w Liceum im. Tadeusz Kościuszki i w 1952 r. ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Na podstawie swoich powstańczych wspomnień napisał książkę pt. "Na barykadach Starówki. 104 kompania ZSP-AK w Powstaniu Warszawskim", która ukazała się już po jego śmierci. Zmarł 16 września 1990 r. i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

 

 

 

 

 

 

Ludwik Schmidt, pseudonim „Rabczyk”, urodził się 7 września 1916 r. w Wendyczanach na Ukrainie. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1938. Współorganizator i komendant konspiracyjnego hufca „Tom” Szarych Szeregów w Legionowie. W powstaniu warszawskim walczył jako dowódca 705 plutonu II kompani batalionu „Jabłonna” wchodzącego w skład zgrupowania „Obroża” (pułk „Brzozów”). W trakcie walk dwukrotnie ranny m.in. 13 sierpnia 1944 r. w Legionowie. Po kapitulacji powstania przebywał w obozach koncentracyjnych: Gross Rosen, następnie Flossenburg i Dachau. Po wyzwoleniu przez aliantów żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Od 1949 r. mieszkał w Toronto w Kanadzie, gdzie zmarł 5 lutego 2008r. Honorowy obywatel Legionowa (1997). Podharcmistrz Rzeczypospolitej, podporucznik AK, odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych.

 

 

 

 

 

Marian Śmietański – urodził się 5 sierpnia 1890 r., absolwent Szkoły Handlowej z 1908 r. Major służby stałej, lekarz (dyplom lekarski z 1921 r.). Kapitan ze starszeństwem od 1.07.1919 r., mianowany do stopnia majora ze starszeństwem od 1.01.1928 r. Pracował m.in. w 1. batalionie sanitarnym, Centralnych Zakładach Wojsk Łączności w Warszawie, Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie oraz w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. W czasie okupacji pracował w Szpitalu Ujazdowskim. W czasie powstania przydzielony do 1 Szpitala Okręgowego – zginął 1 sierpnia 1944 r. – pochowany na cmentarzu na Woli. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi.

 

 

 

 

 

 

Jerzy Henryk Szulc, pseudonim „Lancet”, „Ostrowski”, urodził się 18 lutego 1908 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Absolwent Liceum im. Tadeusza Kościuszki z roku 1925. Ginekolog, dyplom lekarza uzyskał w 1932 r. W okresie okupacji związany z Korpusem Bezpieczeństwa. W czasie powstania stopniu majora, Komendant szpitala polowego Nr 1 Wspólna 27 (Śródmieście Południowe). Po kapitulacji wyjechał z rannymi. Zmarł w Warszawie 13 kwietnia 1990 r.

 

 

 

 

 

 

Antoni Kossowski, pseudonim „Habdank”, urodził się 2 lutego 1890 r. w Kaliszu. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki z roku 1919(?). W powstaniu warszawskim walczył, w stopniu podporucznika (starszeństwo 1 września 1929 r.), na Czerniakowie w ramach zgrupowania „Kryska”. Ze względu na wiek wypełniał swój obowiązek jako służba kwatermistrzowska i ochrona magazynów. Ranny 15 września 1944 r. na ulicy Okrąg.
W powstaniu walczyli na Czerniakowie i zginęli, w czasie przeprawy przez Wisłę (19/20 września), dwaj synowie Antoniego Kossowskiego - Augustyn („Habdank II”) oraz Zbigniew („Wojnicz” – ur. w Kaliszu 28 lipca 1929 r.).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Augustyn Kossowski, pseudonim „Habdank II” – urodził się 28 sierpnia 1924 r. w Kaliszu. Żołnierz „Szarych Szeregów”. W powstaniu walczył m.in. na Czerniakowie w zgrupowaniu "Kryska", w stopniu kaprala podchorążego. Poległ 20 września 1944 r. podczas przeprawy przez Wisłę. W 1939 r. był uczniem II klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Tadeusz Kisiel, pseudonim „Rawicz”, urodził się 20 sierpnia 1915 r. w Kaliszu. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1935. Ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. Przed wojną służył w 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów w Zamościu i w szeregach pułku walczył we wrześniu 1939 r. jako oficer ogniowy 9 baterii. Od listopada 1939 roku w konspiracji ZWZ-AK - oficer Biura Studiów Oddziału II (Informacyjno-Wywiadowczy) Komendy Głównej Armii Krajowej. W powstaniu walczył na Powiślu w stopniu kapitana jako dowódca kompanii 3-bis w ramach zgrupowania „Konrad” (Grupa Bojowa „Krybar”). Ranny 5 września 1944 r.. Po kapitulacji przebywał w szpitalu jeńców AK w Zeithain, a od 14 lutego 1945 r. w Stalagu IV-B w Mühlberg. Po wojnie znalazł się na Zachodzie – w składzie 3 Karpackiego Pułku Artylerii Lekkiej. W maju 1947 powrócił do kraju i mieszkał w Zamościu. Ukończył w Warszawie studia inżynierskie, czynnie działał w organizacjach kombatanckich. Po wojnie awansowany do stopnia majora (1970 r.) i pułkownika. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł 21 października 1996 r.

 

 

 

 

 

Stanisław Młodzianowski, pseudonim „Gryf”, urodził się 31 sierpnia 1910 r. w Kawęczynie. W 1930 roku ukończył Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. W konspiracji przydzielony do 1. Dywizjonu 7. Pułku Ułanów Lubelskich „Jeleń”, podporucznik AK. W czasie powstania walczył jako oficer plutonu saperów składzie Grupy „Kampinos”. Poległ 29 września 1944 r. pod Jaktorowem podczas przebijania się zgrupowania na południe. Pochowany na Cmentarzu Wojennym żołnierzy AK Grupy „Kampinos” - Budy Zosine.

 

 

 

 

 

 

Lucjan Kapitaniak, urodził się 26 czerwca 1900 r. w Zawodziu koło Kalisza, absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1920. Ukończył Wydział Lotniczy Politechniki Warszawskiej. W okresie okupacji pracował w Departamencie Komunikacji Delegatury Rządu RP na Kraj. W czasie Powstania Warszawskiego walczył na Starym Mieście. Ujęty przez Niemców został wywieziony do obozu przejściowego w Pruszkowie a następnie do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Zaginął bez wieści.

 

 

 

 

 

 

Mieczysław Barański, pseudonim „Bed”, urodził się 23 listopada 1910 r. w Sieradzu. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1930. W powstaniu walczył na Starym Mieście w ramach Grupy „Północ” (brak bliższych informacji o przydziale i stopniu wojskowym). 30 sierpnia 1944 r. w czasie walk na Starówce ranny w nogi. Uznany za zaginionego podczas powstania.

 

 

 

 

 

Bronisław Tomalak, pseudonim „Lech”, urodził się 20 listopada 1909 r. w Szadku (powiat Kalisz). Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki z roku 1931. W powstaniu warszawskim w stopniu podporucznika dowodził 3. plutonem 11 kompani wchodzącej w skład batalionu WSOP „Dzik” walczącego na Starym Mieście. W trakcie walk dwukrotnie ranny: 29 sierpnia 1944 r. na Starym Mieście i 17 września 1944 r. w Śródmieściu. Po upadku powstania w niewoli niemieckiej.

 

 

 

 

 

Ferdynand Gorzula, pseudonim „Leszcz”, urodził się 14 maja 1923 r. w Kaliszu. W powstaniu walczył w stopniu plutonowego podchorążego w ramach plutonu PAL (Polskiej Armii Ludowej). Po raz pierwszy ranny w Śródmieściu 7 sierpnia 1944 r.. Walczy następnie na Czerniakowie w ramach zgrupowania „Kryska”, w V kompanii batalionu „Tum”. Ponownie ranny 19 września przy ulicy Solec. W 1939 r. był uczniem III klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. Po wojnie mieszkał w Warszawie. Dalsze losy nieznane.

 

 

 

 

 

Kazimierz Zatopiański, pseudonim „Jur”, „Szczerbiec”, „Szamawski”, urodził się 25 sierpnia 1906 r. w Kaliszu. Absolwent Gimnazjum im. T. Kościuszki w Kaliszu z 1926 r. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Mobilizacyjnie przydzielony do 3 Batalionu Strzelców. Uczestnik kampanii wrześniowej, ranny podczas obrony Warszawy. W czasie okupacji działał w strukturach tajnej organizacji wojskowej „Polska Niepodległa”, która w 1942 r. podporządkowała się Armii Krajowej. W powstaniu w stopniu podporucznika walczył w składzie 26 dywizjonu „Hajduki”. Po wojnie urzędnik administracji państwowej, wieloletni pracownik Urzędu Ceł. Mieszkał w Warszawie. Zmarł 1 lipca 1991 r.

 

 

 

 

 

Bronisław Żychowicz, pseudonim „Wiktor Kasprzycki”, urodził się 29 października 1924 r. W powstaniu walczył w stopniu podporucznika w ramach zgrupowania "Obroża" (Mirków), w składzie batalionu NSZ im. Mączyńskiego. Poległ w nocy z 1/2 sierpnia 1944 r. w Skolimowie. W 1939 r . był uczniem Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Józef Żychowicz, (w wielu publikacjach dotyczących powstania błędnie występuje jako Zychowicz), pseudonim „Józek”, urodził się 19 lutego 1919 r. w Kaliszu. W powstaniu walczył w stopniu kaprala podchorążego w składzie batalionu „Czata 49” w ramach zgrupowania „Radosław”. Dowodził drużyną i przeszedł ze zgrupowaniem szlak bojowy Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków. Poległ 14 września 1944 r. na Czerniakowie. Wniosek d-cy batalionu o odznaczenie Krzyżem Walecznych został zgłoszony 4 września. W latach 1932-1938 był uczniem Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Marek Byczyński, pseudonim „Ligęza”, urodził się 2 sierpnia 1923 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Żołnierz konspiracji, w powstaniu walczył na Mokotowie w ramach pułku „Baszta”, w batalionie „Jeleń”, jako strzelec kompanii „B-1”. Po upadku powstania dostaje się do niewoli i w październiku 1944 r. przebywał w przejściowym obozie dla żołnierz AK w Skierniewicach. W 1939 r. był uczniem III klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Jerzy Scheuer, pseudonim „Sztygar”, urodził się 7 lutego 1923 r. w Toruniu. W powstaniu warszawskim walczył w Śródmieściu w stopniu kaprala podchorążego w szeregach 1 kompani batalionu „Zaremba-Piorun”. W 1939 r. był uczniem III klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. Zmarł we Francji 17 sierpnia 1998 r.

 

 

 

 

 

Maciej Sadowski, pseudonim „Marek”, urodzony 26 stycznia 1921 r. w Kijowie. Absolwent szkoły - w 1939 r. zdał tzw. „małą maturę” w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Żołnierz konspiracji, w powstaniu warszawskim walczył na Mokotowie w stopniu kaprala podchorążego w szeregach 1 dywizjonu 1 pułku szwoleżerów AK (wchodził w skład pułku „Baszta”). Po kapitulacji w niewoli niemieckiej – obóz przejściowy Jeńców AK w Skierniewicach.
Po wojnie wieloletni pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Handlu Opałem oraz Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w Warszawie 4 marca 1994 r.

 

 

 

 

 

 

Feliks Esse, pseudonim „Nysa”, urodził się 8 kwietnia 1906 r. w Kaliszu. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1924. Studiował na Wydziale Chemii Politechniki Lwowskiej, następnie Politechniki Warszawskiej. Po ukończeniu studiów podjął pracę w Zakładach Ceramicznych koło Ożarowa Mazowieckiego. Od 1935 roku pracował na Politechnice Warszawskiej. W czasie okupacji działał w strukturach Delegatury Rządu na Kraj w komórce o nazwie „Ciągnik”, która miała tworzyć po wojnie ministerstwa gospodarki i przemysłu. Uczestnik powstania warszawskiego w stopniu strzelca w zgrupowaniu „Żywiciela” na Żoliborzu, a po jego upadku w niewoli niemieckiej w obozie jenieckim Stalag XI-A Altengrabow.
Powrócił do kraju i w latach 1952–58 wykładał w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, jako zastępca profesora i kierownik Katedry Technologii Ceramiki Czerwonej i Kamionki Wydziału Ceramicznego. W 1957 roku w Akademii Górniczo - Hutniczej przyznano mu tytuł docenta. Prowadził prace nad metodami eliminowania szkodliwych domieszek w glinach ceramicznych, badał właściwości fizyczne gruntów. Autor ponad 30 prac naukowych publikowanych w kraju i za granicą. Profesor zwyczajny od 14 marca 1968 roku. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 1 września 1979 r. w Warszawie.

 

 

 

 

 

Włodzimierz Chlebiński, pseudonim „Wronicz”, (brat bliźniak Jerzego), urodził się 19 kwietnia 1919 r. w Zagórowie. Absolwent Liceum im. T. Kościuszki z 1939 r. W konspiracji od lutego 1943 r. W powstaniu warszawskim walczył w Śródmieściu Południowym w stopniu podporucznika (na stronie MPW stopień starszy strzelec podchorąży) w batalionie „Miłosz”, jako żołnierz 2. kompanii „Ziuka”. Po powstaniu w niewoli niemieckiej w Stalagu XI-A Altengrabow. Zmarł w Łodzi.

 

 

 

 

Jerzy Chlebiński, pseudonim „Wyrwa”, (brat bliźniak Włodzimierza), urodził się 19 kwietnia 1919 r. w Zagórowie. Absolwent Liceum im. T. Kościuszki z 1939 r. W powstaniu w stopniu kaprala podchorążego przydzielony do Komendy Placu Śródmieście - Południe a następnie wraz z bratem walczył w szeregach batalionu "Miłosz" – w składzie 2. Kompania „Ziuka”.
Po kapitulacji powstania wyszedł z miasta z ludnością cywilną. Zorganizował ucieczkę z obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie (podał, że jest lekarzem) i na furmance wywiózł z obozu kilkanaście osób (w tym swoją żonę Wandę). Po wojnie mieszkał w Warszawie, Bogatyni i Gdańsku. Zmarł 19 czerwca 1986 r.

 

 

 

 

 

Stanisław Ciężarek, pseudonim „Tur”, urodził się 3 maja 1921 r. w Warszawie. W 1938 r. ukończył III klasę Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Żołnierz Kedywu Okręgu Warszawskiego AK - Oddział Dywersji Bojowej „DB-3” (Kedyw-3), w powstaniu walczył w stopniu podchorążego (wg biogramu MPW jako strzelec) w Śródmieściu, w ramach zgrupowania „Bartkiewicz” jako żołnierz plutonu „DB-3” (pluton dywersji bojowej „Rygla”). Poległ 6 sierpnia 1944 r. na ulicy Świętokrzyskiej.

 

 

 

 

 

Jerzy Jankowski, pseudonim „Wicher”, urodził się 1 czerwca 1922 r. w Kaliszu. W 1939 r. zdał tzw. „małą maturę” w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. W powstaniu warszawskim walczył na Żoliborzu jako strzelec w 204 plutonie zgrupowania „Żaglowiec”. Po kapitulacji powstania wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Po wojnie ceniony artysta – muzyk, solista i kameralista, wieloletni pedagog Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Zmarł 25 lipca 2014 r. we Wrocławiu.

 

 

 

 

 

Czesław Wojak, pseudonim „Zygmunt”, urodził się 20 lipca 1923 r. w Kaliszu. Żołnierz konspiracji i uczestnik powstania warszawskiego na Mokotowie. Walczył w stopniu starszego strzelca na Mokotowie w szeregach kompani B-1(III pluton) wchodzącej w skład batalionu „Bałtyk” (Pułk „Baszta”). 28 sierpnia 1944 r. został ciężko ranny w brzuch i zmarł następnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. Po wojnie pochowany w Kaliszu. Przed wybuchem wojny był uczniem Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Kazimierz Michalak, pseudonim „Czarny”, urodził się 29 lutego 1924 r. w Kaliszu. W powstaniu warszawskim walczył na Mokotowie w 1 baterii 1. dywizjonu artylerii konnej im. J. Bema, który wchodził w skład pułku „Baszta”. Poległ w sierpniu 1944 r. (według danych MPW 8 września) w Wilanowie. W 1939 r. był uczniem III klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Tadeusz Stankiewicz, pseudonim „Głuszec”, urodził się 28 października 1909 r. w Kaliszu. Absolwent Liceum im. Tadeusza Kościuszki z roku 1930. W czasie okupacji właściciel firmy przewozowej. W powstaniu walczył w stopniu starszego strzelca z cenzusem jako żołnierz plutonu żandarmerii Komendy Placu V Obwodu (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. Walczył na Mokotowie, a później znalazł się w grupie żołnierzy ewakuujących się kanałami do Śródmieścia. 27 września 1944 r. Niemcy dokonali bestialskiej egzekucji powstańców, którzy wyszli omyłkowo z kanałów na ulicy Dworkowej (teren znajdował się pod kontrolą niemiecką). Wśród rozstrzelanych znalazł się Tadeusz Stankiewicz - 13.04.1945 r. został ekshumowany do Parku Dreszera, wtórnie ekshumowany 30.04.1946 r. i pochowany w Kaliszu.

 

 

 

 

Jan Piasecki, pseudonim „Jan”, „Zielony”, urodził się 20 lutego 1913 r. w Warszawie. Absolwent Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu z roku 1931. W powstaniu walczył jako strzelec w ramach VII Obwodu „Obroża” (powiat warszawski) - 6 Rejon „Helenów” (Pruszków). Zmarł 12 grudnia 1979 r. w Pruszkowie.

 

 

 

 

 

Stanisław Sadowski, pseudonim „Jim”, urodził się 8 października 1922 r. w Kaliszu. W 1938 r. ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki i zdał tzw. „małą maturę”. W powstaniu walczył w szeregach Grupy „Kampinos” jako ułan w 3. szwadronie „Narcyza” (pułk „Palmiry-Młociny” - I. Dywizjon 27. Pułku Ułanów). Przeszedł cały szlak bojowy zgrupowania. Zmarł 7 grudnia 1989 r. w Warszawie.

 

 

 

 

 

Andrzej Piotrowski, urodził się 27 marca 1924 we Lwowie. W powstaniu warszawskim walczył w Śródmieściu jako strzelec 127. plutonu wchodzącego w skład kompani „Cegielski” w ramach batalionu „Ruczaj”. Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej – Stalag XI-B Fallingbostel. W 1939 r. był uczniem II klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

Jan Raczyński, pseudonim „Wiosna”, urodził się 1 stycznia 1920 r. w Kuczynie (powiat Wysokie Mazowieckie). Absolwent szkoły - w 1938 r. zdał tzw. „małą maturę” w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. W powstaniu warszawskim walczył w stopniu kaprala z cenzusem w 707 plutonie w ramach batalionu „Legionowo” wchodzącego w skład zgrupowania „Obroża” (pułk ”Brzozów”). Zmarł 27 września 2002 r. w Warszawie.

 

 

 

 

 

 

Ryszard Stefaniak, pseudonim „Ryś”, urodzony 18 września 1921 r. w Plewni (powiat Kalisz). W powstaniu warszawskim walczy na m.in. na Czerniakowie jako żołnierz V kompani batalionu „Tum” wchodzącego w skład zgrupowania „Kryska”. Po upadku Czerniakowa udaje mu się ewakuować na drugi brzeg Wisły. W 1939 r. był uczniem III klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu.

 

 

 

 

 

 

Mieczysław Wojciechowski, pseudonim „Milan”, urodził się 24 sierpnia 1913 r. w Uniejowie (woj. łódzkie). Absolwent Gimnazjum im. T. Kościuszki w Kaliszu z 1932 r. W czasie okupacji na polecenie władz był członkiem Słowackiego Komitetu Narodowego. W powstaniu warszawskim w stopniu plutonowego podchorążego walczył w na Czerniakowie w 535. Plutonie Słowaków w ramach 1. kompanii batalionu „Tur” Zgrupowania „Kryska” gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu.

 

 

 

 

 

 

Kazimierz Czyżewski, urodził się 3 marca 1921 r. w Koninie. Absolwent Liceum im. T. Kościuszki w Kaliszu z 1938 r. Odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim oraz 7 pułku artylerii ciężkiej w Poznaniu. W 1939 r. jako podchorąży walczył w szeregach Armii „Poznań”, brał udział w bitwie nad Bzurą. Od 1940 w konspiracji, podporucznik Armii Krajowej. W powstaniu przydzielony do VI Obwodu (Praga) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, walczył na Grochowie (brak bliższych danych o przydziale). Po wojnie podjął studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Wrocławskiej.
W 1950 r. uzyskał dyplom magistra inżyniera budownictwa wodnego. Zmarł 29 maja 1982 r. w Warszawie.

 

 

Opracowanie: mgr Wojciech Dyśko.

 

Szkolna lista uczestników Powstania Warszawskiego z przyczyn obiektywnych może być niepełna, bowiem ze względu na zniszczenie archiwów szkolnych, trudne jest odtworzenie listy uczniów (absolwentów) z lat 1911-1919. Lata powojenne również nie były okresem szczególnego honorowania powstańców, co poważnie ograniczyło możliwość pełnego udokumentowania wydarzeń i ich uczestników. Za wszelkie uzupełnienia (także fotografie) i uwagi będę bardzo zobowiązany. Kontakt mailowy:
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. lub telefonicznie przez sekretariat szkoły.

Bibliografia:
1. 100 lat Kościuszki. Szkoła Handlowa, Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu 1905-2005. Praca zbiorowa pod red. A. Kolańczyk, Kalisz 2005.
2. Maciejewski Jan, 50 rocznica najazdu hitlerowskiego na Polskę. Losy wojenne i lista strat harcerstwa kaliskiego 1939 – 1945, Kalisz 1989.
3. Szostak Jan, Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari w kraju i na obczyźnie, Warszawa 2007.
4. Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Praca zbiorowa, T. 4. Warszawa1997, T. 5. Warszawa 2002, T. 6. Warszawa 2004, Suplement do T.5 i T.6 – Warszawa 2009.
5. Muzeum Powstania Warszawskiego - https://www.1944.pl/powstancze-biogramy.html - dostęp 04-05.2019 r.
6. Kryska – Karski T., Straty korpusu oficerskiego 1939-1945, Londyn 1996.
7. Żytnicki Jacek, Czy było potrzebne?, 2006. ://www.ithink.pl/artykuly
Fotografie pochodzą ze stron internetowych Muzeum Powstania Warszawskiego, Wikipedii oraz Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944

Jeśli mają Państwo informacje dotyczące wojennych losów naszych absolwentów, pozwalające poprawić lub poszerzyć noty zawarte w tym artykule, prosimy o kontakt. Zależy nam także na zdjęciach, najlepiej w postaci skanów cyfrowych.

Kontakt do autora:

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.